Czym jest WIBOR i jaka jest jego przyszłość?

fot.: www.pexels.com

Prawie każda osoba i podmiot gospodarczy korzystający z leasingu lub kredytu wie, że jego zobowiązanie jest związane ze stawką WIBOR. Jest to bowiem podstawowy czynnik oprocentowania zmiennego zobowiązań bankowych i pozabankowych – gdy WIBOR spada, spada również rata kredytu i odwrotnie. Od 25 lat jest niejako wyznacznikiem polskiej gospodarki i trendów ekonomicznych. Ostatnio jednak pojawiają się opinie, że nie jest już tak wiarygodny jak w przeszłości i możliwe, że będzie zastąpiony innym wskaźnikiem rynkowym.

Sposób wyznaczania stawki WIBOR

WIBOR jest skróconą nazwą Warsaw Inter-Bank Offered Rate, czyli stopy procentowej na rynku międzybankowym w Polsce, po jakiej banki chcą sprzedać towar, którym handlują, czyli pieniądz. Od początku 1995 roku praktycznie w każdy dzień roboczy określona grupa największych i najbardziej stabilnych banków działających w Polsce składa deklarację wysokości oprocentowania kredytu, który udzieliłyby innym bankom. Równolegle kwotowany jest również WIBID, czyli stopa procentowa lokat na rynku międzybankowym (cena skupu gotówki od innych banków). Oprocentowanie uzależnione jest oczywiście od okresu deponowania pieniądza, gdyż inna jest jego "cena" w krótkich terminach a inna w długich. Propozycje banków dotyczą okresów ON (overnight, "z dziś na jutro"), TN (tomorrow/next, "od jutra do następnego dnia"), oba podawane o godz. 17, oraz SW (spot week, "na tydzień"), 2W ("na 2 tygodnie"), 1M, 3M, 6M, 9M (zakończona w lutym 2020) na określoną ilość miesięcy, a także 1Y na rok czasu, podawane przez banki o godz. 11. Na podstawie przedstawionych propozycji następuje fixing poprzez wykluczenie skrajnych ofert (w zależności od ich ilości, 1 lub 2 najwyższe i najniższe) i skalkulowanie z pozostałych średniej arytmetycznej. Tak ogłaszane wartości są ogłaszana przez administratora w serwisach internetowych jako stawki WIBOR (i WIBID) na dany dzień roboczy. Ilość uczestników fixingu jest stale weryfikowana i zmieniana, w zależności od wielkości oraz aktywności na rynku międzybankowym. Podobne stopy referencyjne są wyznaczane dla gospodarki w strefie euro (EURIBOR, w Brukseli) oraz dla państw operujących najpopularniejszymi walutami na świecie (LIBOR, w Londynie, dla USD, EUR, CHF, GBP, JPY).

Czy WIBOR jest wiarygodnym wskaźnikiem?

O tym też przeczytasz:

[ZAKUPIONE] Naczepa z ruchomą podłogą Stas S300ZX

[ZAKUPIONE] Motocykl Honda CBR 1000RA Fireblade

Wysokość stóp procentowych na rynku międzybankowym w Polsce jest ściśle skorelowana z wysokością stóp procentowych podawanych przez Radę Polityki Pieniężnej przy NBP, a na ich poziomy ma wpływ głównie sytuacja gospodarcza w Polsce, kondycja polskiej waluty i poziom inflacji. Stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego są ceną, po jakiej banki mogą deponować i kredytować się w tej instytucji, zatem oprocentowanie w bankach dla innych banków musi być odpowiednio atrakcyjne, aby opłacalnym było korzystanie z podobnych usług właśnie u nich. Stąd WIBOR (i WIBID) zachowują się podobnie do zachowania się stóp procentowych banku centralnego. Częstą zasadą jest wyższe oprocentowanie w dłuższych okresach niż w krótszych, wyjątkiem będzie wyraźne przewidywanie spadku stóp procentowych w dłuższej perspektywie. Tak było np. w latach 2001-2003 przed wejściem Polski do Unii Europejskiej i poprawianiu się koniunktury, gdy WIBOR 3M był wyżej kwotowany niż WIBO 6M i WIBOR 1Y. Finansowanie się banków na całym świecie poprzez rynek międzybankowy było jedną z bardziej popularnych metod stosowanych w instytucjach finansowych. Wiele zmieniło się po kryzysie gospodarczym w latach 2007-2009, po którym zaufanie do banków spadło zarówno w sektorze prywatnym jak i w samym środowisku bankowym. Banki wolały szukać alternatyw dla lokowania środków u konkurencji, szczególnie na dłuższe okresy. W 2012 roku wyszło ponadto na jaw, że od wielu lat kilka międzynarodowych banków, działając w zmowie, manipulowało stawkami LIBOR. Celem było nielegalne osiąganie korzyści z wyższych (lub niższych) stawek procentowych, niż wynikałoby to z reguł rynkowych. Dzięki temu wszystkiemu obecnie 90% operacji na rynku międzybankowym dotyczy transakcji jednodniowych a oferowanie ceny kredytów i lokat na dłuższe niż miesiąc terminy nie ma pokrycia w faktycznych transakcjach pomiędzy bankami. Propozycje banków podawane do codziennych fixingów stóp WIBOR i WIBID są zatem w pewnym sensie oderwane od rzeczywistości i nie mają praktycznego poparcia, mówią tylko o tym, jaką cenę banki byłyby skłonne zaakceptować.

Przyszłość WIBORu i podobnych wskaźników

Stawki referencyjne są wyznacznikiem oprocentowania kredytów i leasingów zarówno dla klientów indywidualnych jak i dla wszelkich podmiotów gospodarczych na świecie. Wykorzystuje się je także stawką bazową dla instrumentów pochodnych i obligacji, są też przedmiotem kontraktów terminowych na giełdach państwowych. Innymi słowy ich wykorzystanie jest bardzo powszechne i nie możliwa ich zamiana w prostu sposób. Jednak w 2016 roku, po aferze z manipulacjami stawkami LIBOR, Parlament Europejski wydał Rozporządzenie, które nakazuje, aby stawki referencyjne takie jak WIBOR były obliczane na podstawie faktycznych operacji rynkowych a nie tylko hipotetycznych deklaracji ich wysokości. Pierwotny termin wprowadzenia zmian został wyznaczony na początek 2020 roku, obecnie został przedłużony do 2022 roku. Od 2017 roku trwają prace nad zmodyfikowaniem zasad obliczania stawek referencyjnych w Polsce lub ich całkowitą zamianą na nowe wskaźniki, które bardziej będą odpowiadały obecnym uwarunkowaniom rynkowym. Należy zwrócić uwagę, że przez 25 lat bankowość w Polsce i na świecie bardzo się zmieniła i wytyczne do wyznaczania stóp procentowych na rynku międzybankowym przestały być po prostu aktualne. Na chwilę obecną nie ma jeszcze idealnego rozwiązania dla zaistniałej sytuacji. Podobne stawki w Europie mogłyby być zastąpione innymi, związanymi np. z polityką banków centralnych albo powiązana z innymi wskaźnikami makroekonomicznymi, lub po prostu zmodyfikowane poprzez promowanie instytucjom rynku bankowego zawierania takich transakcji, np. przez zniesienie podatku bankowego. Przewagą zmiany sposobu kwotowania WIBORu jest to, że występuje on w ogromnej ilości umów kredytowych i leasingowych a jego likwidacja i zamiana na inny wskaźnik wymagałaby zmian dotychczasowych zapisów i zbędne formalności.

Alternatywy

O tym też przeczytasz:

[ZAKUPIONE] Kocioł Uni-Bio 500KW

[ZAKUPIONE] Samochód osobowy Ford Focus

Stawki referencyjne w założeniu mają być uzależnieniem wysokości bieżącego oprocentowania od aktualnej sytuacji gospodarczej i odniesieniem go do elementów rynkowych. Nowoczesna polityka monetarna banków centralnych pokazuje, że w przypadku globalnych kryzysów stopy procentowe są obniżane (przez to spadają również stawki referencyjne jak WIBOR). W takiej sytuacji korzystają najbardziej podmioty, które zawarły transakcję tuż przed sytuacją kryzysową, gdyż marże były wtedy prawdopodobnie niskie i został im obniżony zmienny wskaźnik referencyjny. W zamierzeniu obniżanie stóp ma stymulować podmioty do zaciągania zobowiązań. Po drugiej stronie stoją jednak banki i instytucje finansowe, które w sytuacji zwiększonego ryzyka ograniczają często akcje kredytowe (sytuacje kryzysowe są mniej przewidywalne w dłuższej perspektywie) lub podnoszą swoje marże (pieniądz staje się droższy). Per saldo zatem wysokość oprocentowania może być zbliżona do poziomu sprzed zmian stóp procentowych. W przypadku zaciągania zobowiązań długoterminowych należy się też liczyć z konsekwencjami powrotu zaniżonych stóp procentowych do poprzedniego poziomu i w konsekwencji wzrostu rat. Choć nie musi tak być, o czym przekonuje nas analiza sytuacji po kryzysie 2008-2009, kiedy stopy procentowe przez długi czas utrzymywały się na niezmienionym poziomie. Dlatego może lepszym pomysłem jest oparcie stawek referencyjnych na zupełnie innych miarach gospodarki.

Globalne rynki są coraz bardziej wrażliwe i w związku z bardzo szybkim dostępem do informacji, podatne na różnego rodzaju wahania. Coraz większą rolę odgrywają instrumenty pochodne, wirtualne pieniądze i inwestycje czy choćby inwestowanie w towary czy produkty, o których 25 lat temu nie było mowy. W dobie zmieniającego się świata należy też dopasować rozwiązania i instrumenty do aktualnych potrzeb i możliwości. Zachęcamy do kontaktu z nami w przypadku pytań.

Autorem tekstu jest Serwis Doradzanie.eu